Kleszcz u psa – objawy, skutki, leczenie

Kleszcz u psa to wizja, która spędza sen z powiek wielu opiekunom czworonogów. Niestety, tego typu obawy są jak najbardziej uzasadnione. Te pasożytnicze pajęczaki, chętnie żerują zarówno na ciele ludzi jak i pupili domowych oraz występują coraz liczniej w każdym zakątku Europy. Ponadto często pozostają aktywne przez cały rok. Skrywają się nie tylko w lasach, ale również w miejskich parkach czy w przydomowych trawnikach. Przez wymienione czynniki choroby odkleszczowe u psa stały się powszechnym problemem. Nieleczone lub późno rozpoznane mogą doprowadzić do poważnego uszkodzenia narządów wewnętrznych, a nawet do śmierci zwierzaka. Dlatego warto wiedzieć, jak wygląda ślad po ugryzieniu kleszcza oraz jak reagować w razie zauważenia pasożyta na skórze pupila. 

Nawet mały kleszcz może być nosicielem groźnych patogenów

W kontekście zagrożenia patogenami rozmiar pasożytniczego pajęczaka nie ma znaczenia. Potencjalnym zagrożeniem jest każdy kleszcz u psa. Objawy chorobowe mogą pojawić się zarówno po ataku przez mikrusa jak i dorodny okaz. Nawet niewielki osobnik może być wektorem groźnych wirusów, bakterii lub pierwotniaków. Podkreślić należy, że czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawienia się problemów po ukąszeniu przez kleszcza jest czas. W związku z tym, w razie zauważenia pajęczaka wbitego w ciało pupila należy reagować natychmiast. Leczenie psa po ukąszeniu kleszcza zazwyczaj jest konieczne w przypadku czworonogów, na których pasożyt żerował co najmniej 48 godzin. Dlatego warto uważnie oglądać ciało czworonoga po każdym spacerze, szczególnie w sezonie wiosenno-letnim i na bieżąco pozbywać się małych intruzów. 

Dobrze wiedzieć, jak wygląda kleszcz po 24 godzinach od rozpoczęcia żerowania. Po dobie spędzonej w skórze psa pasożytniczy pajęczak może być już nieco wypełniony. Natomiast duży, pękaty odwłok świadczy o tym, że kleszcz spędził na żerowaniu nawet kilka dni. Z kolei widząc płaskiego osobnika należy cieszyć się, że został on znaleziony tuż po wgryzieniu się w skórę pupila. 

Jak usunąć kleszcza u psa?

Kleszcze u psa z powodzeniem można usunąć samodzielnie w domowych warunkach. Co więcej, warto to robić, aby zminimalizować czas, w którym pupil jest narażony na zakażenie chorobami odkleszczowymi. Jednak przed zabraniem się do usuwania pasożyta ze skóry czworonoga należy mieć świadomość kilku ważnych kwestii:

• Wbitego kleszcza nie wolno zgniatać, wykręcać ani szarpać;
• Kleszcza należy chwycić (np. pęsetą lub kleszczołapką) jak najbliżej otworu gębowego (czyli tuż przy skórze psa), a następnie wyrwać zdecydowanym ruchem;
• Po wyciągnięciu kleszcza konieczne jest upewnienie się, że jego szczękoczułki nie zostały w ciele psa;
• Rana po kleszczu powinna zostać zdezynfekowana, np. wodą utlenioną.

Ślad po kleszczach — jak powinien wyglądać?

Tuż po usunięciu kleszcza miejsce ugryzienia może być zaczerwienione i opuchnięte. Zdarza się również, że przez pierwsze kilkanaście godzin od pozbycia się pasożyta pies drapie się w podrażnionym miejscu. Symptomy te są normalną reakcją organizmu na kontakt ze śliną kleszcza. Można porównać je do ugryzienia przez komara lub muchę. Podkreślić należy jednak, że wszystkie objawy powinny ustąpić w ciągu kilku dni. Jeżeli obrzęk powiększa się, rana się sączy lub pojawia się rumień wokół miejsca ugryzienia, należy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii. 

Choroba odkleszczowa u psa niejedno ma imię

Opisywane pasożyty mogą być wektorem wielu patogenów wywołujących m.in.: boreliozę, babeszjozę, kleszczowe zapalenie mózgu i anaplazmozę. W związku z tym kleszcze u psa mogą powodować różne problemy zdrowotne. Oto symptomy „odkleszczówek”, które najczęściej wzbudzają niepokój opiekunów czworonogów:

• Apatia
• Brak apetytu
• Objawy neurologiczne (trudności z kontrolowaniem ciała, kulawizna)
• Zażółcenie błon śluzowych
• Wysoka gorączka (>40︒C)
• Rdzawy lub różowy mocz (podbarwiony krwią)
• Zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego (wymioty, biegunki)
• Powiększone węzły chłonne

Kleszcz u psa — po jakim czasie objawy stają się widoczne?

Choroby odkleszczowe u psa bywają podstępne. Jeżeli czworonóg zostanie zarażony, nie ma reguły, mówiącej o tym, po jakim czasie pojawiają się pierwsze objawy. Warto mieć świadomość tego, że w niektórych przypadkach część odkleszczówek może przyjmować postać utajoną i do końca życia czworonoga nie powodować widocznych problemów zdrowotnych. Zdarza się również, że pierwsze symptomy, powodujące ból lub dyskomfort zwierzęcia są zauważalne już w ciągu kilku dni od ugryzienia kleszcza. Jednak jakiekolwiek niepokojące oznaki równie dobrze mogą stać się widoczne dopiero kilka tygodni, a nawet kilka lat od kontaktu z patogenem przenoszonym przez pasożytnicze pajęczaki.

Leczenie chorób odkleszczowych u psa

Chorób odkleszczowych nigdy nie należy próbować leczyć na własną rękę. Wszelkie działania powinny być konsultowane z lekarzem weterynarii, który podejmie stosowne kroki na podstawie badań diagnostycznych. W wielu przypadkach konieczna jest antybiotykoterapia. W zależności od stanu czworonożnego pacjenta specjalista może zadecydować o równoległym wdrożeniu leczenia przeciwbólowego i objawowego, które mają na celu nie tylko wspomóc organizm w walce z patogenem, ale również ulżyć zwierzęciu w bólu oraz zminimalizować ryzyko wystąpienia poważnych powikłań. Zdarza się, że niezbędna jest transfuzja krwi oraz płynoterapia. 

Po zdiagnozowaniu choroby odkleszczowej u pupila należy uzbroić się w cierpliwość i pogodzić się z tym, że walka o jego zdrowie może nie zakończyć się na kilku wizytach w gabinecie weterynaryjnym. W niektórych przypadkach leczenie psa po ukąszeniu kleszcza ciągnie się miesiącami, a nawet latami. Dodać należy jednak, że im szybsza reakcja właściciela na kleszcze u psa, tym mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań w wyniku zakażenia czworonoga odkleszczówkami.  

Bibliografia:

1. Bajer, A. N. N. A., Rodo, A. N. N. A., Welc-Falęciak, R. E. N. A. T. A., & Siński, E. D. W. A. R. D. (2008). Bezobjawowa babeszjoza jako przyczyna splenomegalii i splenektomii u psa. Med. Weter, 64, 441-443.
2. Kocoń, A. (2023). Rola kleszczy (Acari: Ixodida) atakujących psy i koty domowe na terenie południowej Polski jako wektora i rezerwuaru wybranych patogenów chorób odkleszczowych (Doctoral dissertation).
3. Mierzejewska, E. J., Kowalec, M., & Bajer, A. (2017). Wektorowa rola kleszczy atakujących psy w Polsce. Weterynaria w Praktyce, 14(04).
4. Piekara-Stepinska, A., & Piekarska, J. (2019). Inwazje kleszczy u psów-o czym należy pamiętać w” sezonie kleszczowym”. Magazyn Weterynaryjny, 28(07-08).

Skotarczak, B. (2007). Babeszjoza człowieka i psa domowego; etiologia, chorobotwórczość, diagnostyka. Wiadomości Parazytologiczne, 53(4), 271-280.